RESMİ VE DİNİ BAYRAMLARDA ÇALIŞTIRILIYOR MUSUNUZ?
RESMİ VE DİNİ BAYRAM ÇALIŞMASINDA İŞÇİNİN HAKLARI
Ülkemizde ulusal bayram ve genel tatil günleri ve dini bayramlardaki çalışmalarda işçinin çalıştırılması için özlük dosyasında bu tatillerde çalışacağına dair işçinin yazılı muvafakatinin bulunması gereklidir. İşçinin özlük dosyasında muvafakati olması ve işçinin bu belirtilen tatillerde çalışması halinde çalıştığı tatil ücretleri çalıştığı günlere göre bir güne düşen ücret şeklinde olduğu yasalarda belirtilmiştir. İşçinin özlük dosyasında yazılı muvafakat yok ise işçi, bu resmi ve dini tatillerde çalışmak zorunda değildir. İşveren, işçinin resmi ve dini tatillerde çalışmaması durumunda işçiyi işten çıkartamaz. Eğer işveren, bu sebeple işçinin iş akdine son vermiş ise işçinin tüm tazminat haklarını ödemek zorundadır. İşçi, bu sebeple yapılan fesihlerde işverene, işe iade davası da açabilir.
İşçi, dini bayram, ulusal tatil ve genel tatillerde çalışmasına rağmen işverenden herhangi bir ücret almamış ise dava yoluyla bu çalışma ücretlerini işverenden talep edebilir. İşveren, işçilerin bu ücreti işçiye ödediğini bordrolarda ispatlaması gerekmektedir. İşçinin bordrosunda tatil ücretleri ödendiğine ait herhangi bir rakam yok ise işçi bu tatillerde çalıştığını tanık yoluyla ispat edebilir.İşçi, resmi ve dini tatillerde çalışmasına rağmen işverenden herhangi bir ücret almıyor ise işçi, tek taraflı olarak iş akdini derhal feshedebilir. Bu tatillerdeki çalışma sonucu işçinin hakkını ödemeyen işveren, yasalara, iyiniyet ve ahlak kurallarına açıkça aykırı hareket sergilemiş olduğundan Mahkeme huzurunda işveren, işçi karşısında her zaman haksız duruma düşmektedir.
Ulusal bayram, genel tatil ve dini bayram günleri aşağıda belirtilmiştir.
Ulusal bayram günü ;29 Ekimdir. Bu günde özel işyerlerinin kapanması zorunludur. İstisnalar yasalarda belirtilmiştir. 28 Ekim saat 13:00 da başlar toplam 1,5 gündür.
Resmi bayram günü ;23 Nisan Ulusal Egemelik ve Çocuk Bayramı ; 1 gündür.19 Mayıs Atatür’ü Anma ve Genlik Spor Bayramı; 1 gündür. 30 Ağustos Zafer Bayramı ;1 gündür.
Dini bayram günü ; Ramazan Bayramı; Arife günü saat 13:00 da başlar 3,5 gündür Kurban Bayramı;Arife günü saat 13:00 da başlar 4,5 gündür.
Genel tatil ;Yılbaşı tatili 1 Ocak 1 gündür. 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü 1 gündür. İşçinin çalışmış olduğu dini ve resmi bayram ve genel tatillerin ücretini hak ettiği tarihten itibaren 5 yıl içinde çalıştığı işverenden talep edebilir.
Brüt ücretten hesaplanır ( Fazla Mesai Hesaplama )
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma brüt ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenmesi gereklidir. Örneğin, brüt saat ücreti 10 TL olan bir işçinin ay içinde 5 saat fazla çalışma yapması halinde normal ücretine ilave olarak 5 x 15 TL üzerinden 75 TL fazla çalışma ücreti alması gereklidir.
İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinden çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenmek zorundadır.
Bayramda Çalışan İşçilerin Alması Gereken Ücret
Bayram günlerinin geleneksel kutlamalarının yapılabilmesi, bu kutlamalara herkesin katılabilmesi amacıyla kanun koyucu ulusal bayram ve genel tatil günlerini belirleyerek, işçilere bu günlerde tatil yapma olanağı sağlamıştır.
Ulusal 'Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun' a göre; 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı Ulusal Bayram olarak kabul edilmiştir ve ülkemizin bundan başka ulusal bayramı yoktur. Bunun dışında yine tatil günleri olarak;
Resmi Bayramlar' ın olduğu; 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, 19 Mayıs Atatürk' ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı, 30 Ağustos Zafer Bayramı,
Dini Bayramlar; Ramazan Bayramı(3,5 gün) ve Kurban Bayramı(4,5 gün)' dır.
Ayrıca 1 Ocak Yılbaşı ve 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü tatili olarak kabul edilmiştir.
Ulusal Bayram ve genel tatil günlerinde resmi daire ve kuruluşlar tatil edilirken özel işyerlerinde bu günlerde çalışma yapılması mümkündür. Sadece 29 Ekim' de tüm işyerlerinin kapatılması zorunluluğu vardır. Ama işin ve işyerinin niteliğinden doğan bir zorunluluk varsa 29 Ekim'de bu işyerleri de açılabilir.
İş kanununun 44. maddesine göre:
'Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerinde çalışma yapılıp yapılmayacağı toplu iş sözleşmeleri veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmede hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.'
Bu maddeden anlaşılacağı üzere iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde işçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışacağına dair bir hüküm yoksa işçi zorla çalıştırılamaz ve işveren bu işçinin akdini derhal fesih yoluyla sonlandıramaz.
İşçiler bu günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmadan o günlerin ücreti tam olarak ödenir. Eğer işçi o günlerde çalışırsa, çalıştıkları her gün için ayrıca bir günlük ücret ödenir. Çalışmaması halinde ödenecek ücret, çıplak ücrettir. Buna karşılık çalışma yapılırsa giydirilmiş ücret üzerinden ödeme yapılmalıdır.
Ayrıca, ulusal bayram ve genel tatil günü ile hafta tatilinin çakışması halinde sadece bir tatil ücreti ödenir.
Bu konu ile ilgili olarak brüt aylığı 1500 tl olan bir işçi eğer bayram günü 1 günlük çalışması varsa 50 tl daha maaşına eklenmesi gerekir.
